فلزات جدول تناوبی

 

تو این مطلب یک مقاله‌ی ترجمه ‌شده درباره‌ی فلزات جدول تناوبی و خواص آن‌ها برای شما گذاشتم امیدوارم استفاده کنید.

 

تعریف فلز، خواص آن و ساختمان فلزی

فلزات گروه مهمی از عناصر را تشکیل می‌دهند که معمولاً الکترون‌های مدار آخر خود را به‌راحتی از دست می‌دهند. در کریستال بندی فلزات الکترون‌ها به‌راحتی می‌توانند حرکت کنند درنتیجه فلزات هادی خوب الکتریسیته هستند و ترکیبات آن‌ها معمولاً الکتروسیتهای خوبی تشکیل می‌دهند فلزات در مدار آخر خود کمتر از چهار الکترون دارند. بنابراین آن‌ها در ترکیباتی که به‌عنوان فلز وارد می‌شوند ظرفیتشان چهار و یا کمتر از چهار است مانند کلرید سدیم (NaCl) کلریدکلسیم (Cacl₂) اکسید آهن (Fe₂o₃) III و کلرید قلع IV که در آن‌ها سدیم، کلسیم، آهن و قلع به ترتیب با ظرفیت‌های یک دو سه و چهار خود واردشده‌اند.

فلزات گاهی در ترکیبات به‌صورت نافلز وارد می‌شوند مانند دی کرومات پتاسیم (SnCl₄) که در آن کروم به‌صورت نافلز وبا ظرفیت شش وارد شده است و در اینجا دیده می‌شود که ظرفیت آن بیش از چهار است جالب است که فلز مشهور آلومینیوم باوجودی که در ترکیبات فقط به‌صورت سه‌ظرفیتی آن بیش از چهار است جالب است که فلز مشهور آلومینیوم باوجودی که در ترکیبات فقط به‌صورت سه‌ظرفیتی شرکت می‌کند، ولی با همین ظرفیت سه به‌صورت نافلز دیده می‌شود، مانند آلومینات سدیم . (NaAlO₂)

تمام عناصر فلزی به‌جز جیوه در دمای معمولی جامد هستند جیوه دارای نقطه ذوب پایین 39 درجه سانتی‌گراد می‌باشد تنگستن بالاترین نقطه ذوب را بین فلزات دار است. (3400 ⁰c)

تعداد زیادی از عناصر جدول تناوبی فلز هستند فلزات دارای جلالی مخصوص به خود هستند که بسیار زود قابل تشخیص می‌باشند. همچنین فلزات هادی‌های خوب الکتریسیته و گرما می‌باشند.

از خوّاص دیگر فلزات می‌توان از خاصیت چکش‌خواری آن‌ها نام برد که البته کروم حالتی شکننده دارد فلزات را می‌توان به‌صورت ورقه‌های نازک و طویل درآورد و عملاً تولید ورقهای آهنی و فولادی برای ساختن اتومبیل‌ها و قسمت‌های مختلف ساختمان‌ها، استفاده از این خاصیت فلزات است بعضی از فلزات مانند آهن و کروم سخت هستند. در صورتی که فلزاتی از قبیل مس و سرب نرم‌تری باشند فلزات قلیای بسیار نرم می‌باشند به‌طوری که می‌توان آن‌ها را با چاقو برید. از اختلاط بعضی از فلزها آلیاژها به دست می‌آیند که اکثر آن‌ها خواصی بهتر از فلزات اولیه خوددارند، مانند مفرغ که از اختلاط مس و قلع به دست می‌آید و آلیاژی زنگ نزن است ویا آلیاژهای آهن که انواع فولاد سخت را تشکیل می‌دهند.

خواص شیمیایی فلزات کاملاً متغیر است بعضی از فلزات مانند طلا و پلاتین از

نظر شیمیایی غیرفعال هستند این ویژگی طلا و پلاتین همراه با کمیاب بودن آن‌ها باعث شده است که این دو فلز بسیار گران بوده وبرای ساختن زینت آلات به کار روند از طرف دیگر تعدادی از فلزات از قبیل فلزات قلیایی به قدری فعال هستند که در طبیعت به حالت آزاد یافت نمی‌شوند.

به طور کلی فلزات با غیر فلزات ترکیب شده و ترکیباتی به نام نمک تولید می‌کنند این ترکیبات یونی عموماً سخت ودیر ذوب هستند.

چگالی فلزات تغییرات وسیعی دارد از همه عناصر جامد، سیستم پایین‌ترین را سهیم بالاترین چگالی را دارند با این همه اکثر فلزات در مقایسه با نافلزات جامد چگالی نسبتا بالایی دارند فلزات گروه IA وIIA  که فلزات سبک نامیده می‌شوند از این قاعده مستثنی هستند به طور کلی بیشتر فلزات نقاط ذوب و جوش نسبتا بالایی دارند با اینکه بعضی از آن‌ها مانند جیوه نقطه ذوب پایینی دارند ود ردمای معمولی مایعند.

 

عناصر اصلی

در جدول مند لیف عناصر به طور کلی به دو دسته تقسیم می‌شوند عناصر اصلی و عناصر واسطه عناصر اصلی در گروههایی تحت عنوان گروههای A مرتب شده اند گروههای IIA,IA در طرف چپ جدول و گروههای IIIA تا VIIIA در طرف راست جدول قرار دارند.

عناصر واسطه درگروههایی تحت عنوان گروههای B مرتب شده اند این گروهها بین گروه IIA و IIIA در میانه جدول قرار دارند.

در این قسمت فلزات گروههای اصلی و گروههای A معرفی می‌شود.

 

 

فلزات گروه IA

فلزات این گروه عبارتند از سدیم، پتاسیم، روبیدیم، سنریم و فرانسیم.

ترکیبات این فلزات به طور کلی در آب بسیار انحلال پذیرند ئیدرو اکسیدهای این فلزات خاصیت بازی شدید از خود نشان می‌دهند والکترولیتهای قوی هستند به همین علت این فلزات را فلزات قلیایی نیز می نامند نمکهای اسیدهای ضعیف آن‌ها خاصیت بازی دارند مانند کربنات سدیم (Na₂Co₃)

این فلزات واکنش پذیر ترین گروه فلزات راتشکیل می‌دهند به‌طوری که هیچ یک از آن‌ها به حالت آزاد در طبیعت یافت نمی‌شود این فلزات به‌صورت ترکیبات یونی در طبیعت وجود دارند وهمه آن‌ها به وسیله بر قکافت نمکهای خشک و مذاب تهیه می‌شوند فلزات قلیایی به دلیل نرمی و واکنش پذیری شیمیایی هرگز کاربرد

ساختاری ندارند.

عناصر گروه IA فلزاتی نقره ای رنگ هستند و سزیم کمی به رنگ زرد طلایی است این عناصر نسبتا نرم بوده (می‌توان آن‌ها را با چاقو برید) ونقاط ذوب و جوش پایینی دارند نقطه ذوب، نقطه جوش و سختی این فلزات با افزایش عدد اتمی کاهش می یابد. این فلزات رساناهای خوبی برای گرما و الکتریسیته هستند و چگالی آن‌ها بسیار پایین است.

سدیم و پتاسیم فراوانترین اعضای این گروه هستند ترکیبات عنصر سبکتر این گروه، یعنی سیتیم ودو عنصر سنگینتر این گروه، یعنی روبیدیم و سزیم نسبتا کمیابند. عنصر فرانسیم در بعضی فرایندهای پرتو زای طبیعی تشکیل می گردد همه ایزوتوپهای آن‌ها پرتوزا بوده ونیم عمر کوتاه دارند واین عنصر فوق العاده کمیاب است.

واکنش پذیرترین عنصر گروه IA در اکثر موارد سزیم است ولیتیم معمولاً کمترین واکنش پذیری را دارد.

فلزات قلیایی هرگاه درمعرض تابش قرار می گیرند، الکترون گسیل می‌کنند (اثر فوتو الکتریک) سزیم که به آسانی الکترون بیرون می دهد در ساخت فوتوسل مصرف می‌شود فوتوسل علائم نوری را به علائم الکتریکی تبدیل می‌کند ودر نورسنجی و چشم الکتریکی به کار می رود.

 

فلزات گروه IIA

فلزات این گروه عبارتند از بریلیم، منیزیم، کلسیم، باریم، ورادیم.

ئیدرو اکسیدهای این فلزات مانند ئیدرواکسیدهای فلزات قلیایی خاصیت بازی دارند وهمچنین جزء مهمی از پوسته زمین را تشکیل می‌دهند به همین علت این فلزات قلیایی خاکی نیز می نامند. البته ئیدرواکسیدهای آن‌ها ازنظر بازی از ئیدروکسیدهای فلزات قلیایی ضعیف ترند.

این فلزات دومین گروه فلزات را از نظر واکنش پذیری تشکیل می‌دهند و به همین علت در طبیعت به حالت آزد یافت نمی‌شوند معمولاً آن‌ها را به وسیله برقکافت کلرید مذاب تهیه می‌کنند تعدادی از ترکیبات این فلزات به میزان قابل توجه در آب حل نمی‌شوند.

فراوانترین عناصر این گروه منیزیم و کلسیم هستند منیزیم از نظر فراوانی دومین عنصر فلزی است که در آب دریا یافت می‌شود این فلز به علت سرعت سوختن ونور و حرارت زیادش برای آتشبازی وبمب آتشزا به کار می رود کلسیم فلزی است سفید نقره فام که به آسانی با چاقو بریده نمی‌شود کربنات کلسیم (CaCO₃) فراوانترین ترکیب و قلیایی خاکی در پوسته زمین است استرانسیم و باریم در طبیعت به‌صورت سولفات و کربنات وجود دارند.

از سولفات باریم به‌عنوان رنگ سفید استفاده می‌شود استرانسیم فلزی است سفید و سخت که شبیه کلسیم می‌باشد ودر آتشبازی به کار می رود رادیم آخرین عنصر گروه IIA عنصری نایاب است و کلیه ایزوتوپهای آن پرتو زاهستند.

فلزات گروه IIA نسبت به فلزات گروهIA نقاط ذوب و جوش بالاتر و چگالی بیشتری دارند واز آن‌ها سخت ترند بریلیم آن قدر سخت است که می‌تواند شیشه را خط بیندازد و تمایلی به شکنندگی دارد درجه سختی این فلزات با افزایش عدد اتمی تنزّل می‌کند علی رغم تمایل این فلزات به شکنندگی هر یک از آن‌ها را می‌توان بدون شکستگی تا حدودی چکش کاری و نورد کرد تمام فلزات قلیایی خاکی سفید و جلای نقره ای دارند وهمچنین رسانای خوب برقند.

 

فلزات گروه IIIA

فلزات این گروه عبارتند از آلومینیم، گاسیم، ایندیم، تالیم

این فلزات فلزاتی سفید ونرم هستند ونقطه ذوب نسبتا پایینی دارند نقطه جوش آن‌ها با افزایش عدد اتمی تنزل می‌کند این عناصر در ترکیبات معمولاً به‌صورت فلز وارد می‌شوند ولی ترکیبات نا فلزی هم دارند مانند آلومینات پتاسیم (KAlO₂)

آلومینیم که معروفترین عنصر این گروه می‌باشد، فراوانترین فلز قشر زمین است که به‌صورت اکسید حدود 5/7 درصد از قشر جامد زمین را تشکیل می دهد این فلز سبک و زود گداز است واستحکام آن زیاد نیست آلومینیم جریان برق را به خوبی هدایت می‌کند (به جای سیمهای مس از آن استفاده می‌شود) ودر صنعت از ساختمان پیستون اتومبیل‌ها گرفته تا بدنه ماشینها وهواپیماها مورد استفاده قرار می گیرد.

گالیم، ایندیم و تالیم به ندرت یافت می‌شوند نقطه ذوب گالیم به طور غیر عادی پایین است  (30⁰c ونقطه جوش آن بالاست) 2070⁰c به همین علت این فلز یک دامنه میعان استثنایی دارد گالیم گاهی به‌عنوان سیال دماسنج به کار برده می‌شود ایندیم فلز نادری است که به دلیل نرمی و کمیاب بودن آن کاربرد ساختاری مهمی ندارد.

این فلز به دلیل جلای فلزی زیاد، گاهی در ساختن آینه های مخصوص به کار برده می‌شود تالیم فلزی نرم به رنگ سفید مایل به آبی است این فلز شبیه سرب است ولی به اندازه آن چکش خوار نیست رسانایی الکتریکی تالیم کم است.

 

فلزات گروه IV A

فلزات این گروه عبارتند از ژرمانیم، قلع و سرب

ژرمانیم فلزی سخت، سفید و شکننده است که به تازگی به مقدار زیاد در ساخت پیلهای فوتو ولتایی (باطریهای خورشیدی) به کار برده می‌شود ودر بین  فلزات این گروه بالاترین نقطه ذوب را دارد ژرمانیم جامد دارای ساختار شبکه الماس است

ورسانندگی الکتریکی آن مانند نیم فلزات می‌باشد.

قلع فلزی بسیار زود گداز و چکش خوار به رنگ سفید به مایل به نقره ای است که نقطه ذوب آن نسبتا پایین است قابلیت ورق شدن قلع زیاد است اگرصفحات قلع را تا کنند صدایی شنیده می‌شود که به آن فریاد قلع می گویند. علت این صدا برخورد بلورهای قلع به یکدیگر می‌باشد.

سرب فلزی نرم سنگین، چکش خوار و برگ شدنی است که مقطع تازه آن نقره ای رنگ وبراق است این فلز به علت نداشتن استحکام کششی، قابل مفتول شدن نیست و جریان الکتریسیته را هم در مقایسه با بقیه فلزات به خوبی هدایت نمی‌کند به همین علت و همچنین به علت زود گداز بودن آن از سیمهای سربی در فیوزها استفاده می‌شود.

فلزات گروه IV A در طبیعت فراوان نیستند. این فلزات به هر دو صورت فلز و نافلز وارد ترکیبات می‌شوند از ترکیبات نا فلزی این گروه می‌توان استاناتها (ترکیبات قلع)، پلمباتها (ترکیبات سرب) و ژرماناتها (ترکیبات ژرمانیم) رانام برد.

 

فلزات گروه VA

فلزات این گروه عبارتند از آنتیموان و بسیموت

آنتیموان فلزی به رنگ سفید مایل به آبی است این فلز چکش خوار ونرم نیست ورسانای ضعیفی برای جریان برق است. آنتیموان گاهی غیر فلز معرفی می‌شود ولی در کانی شناسی شبه فلز نامیده می‌شود کاربرد عمده آنتیموان در آلیاژهاست.

بسیموت فلزی به رنگ سفید مایل به خاکستری با زمینه قرمز است که گاه به شکل طبیعی درمقادیر کم یافت می‌شود این فلز یکی از معدود فلزاتی است که حجم آن هنگام انجماد افزایش می یابد هنگام تغییر از حالت مایع به جامد به میزان 32/3 درصد منبسط می‌شود بیسموت به‌عنوان عامل آلیاژ دهنده کاربردهای متنوعی دارد.

هر دوی این فلزات بسیار تردند و به سهولت به گرد تبدیل می‌شوند.

 

عناصر واسطه

عناصر واسطه بین گروههای IIIA, IIA در شکل طویل جدول تناوبی قرار دارند. سومین و چهارمین ردیف عناصر واسطه که به ترتیب شامل لانتانیدها و آکتینید می‌باشند، عناصر واسطه داخلی نامیده می‌شوند.

کلیه عناصر واسطه فلز می‌باشند بسیاری از فلزات واسطه، مخصوصا اولین ردیف این عناصر فلزات فعال هستند. این فلزات به طور کلی دارای نقاط ذوب و جوش و تبخیر بالایی هستند عناصر گروهII B  (روی کلادمیم وجیوه) ازاین قاعده کلی مستثنی هستند جیوه در شرایط عادی مایع است وهمه عناصر این گروه نقطه ذوب نسبتا پایینی دارند و تبخیر آن‌ها نسبتا آسان است اکثر فلزات واسطه رسانای خوب گرما و برق هستند عناصر گروه IB از این جهت وضع ممتازی دارند البته میل ترکیبی عناصر این گروه بسیار کم است به‌طوری که در طبیعت غالبا به حالت آزاد یافت می‌شوند.

 

فلزات گروه IB

فلزات این گروه عبارتند از مس، نقره، طلا

مس در طبیعت به مقدار زیاد به حالت آزاد یافت می‌شود و به همین علت از جمله نخستین فلزاتی است که مورد استفاده بشر قرار گرفته است این فلز به‌صورت ترکیب نیز در طبیعت وجود دارد مس را معمولاً با حرارت دادن اکسید یا کربنات آن درزغال استخراج می‌کنند این فلز رنگ سرخی دارد و پس از نقره بهتر از تمام فلزات گرما و برق را از خودعبور می دهد.

نقره فلزی سفید و درخشنده و صیقل پذیراست که نوررا به خوبی منعکس می‌کند به همین جهت در ساختمان آینه ها به کار می رود (آینه ورقه نازکی از نقره است که به وسیله یک صفحه شیشه نگه داری می‌شود) نقره خالص از مس نرمتر واز طلا

سخت تر است نقره گرما و برق را بهتر از تمام فلزات از خود عبور می دهد.

طلا معمولاً در طبیعت به حالت آزاد یافت می‌شود این امر نشان دهنده میل ترکیبی بسیار کم آن است.

طلای خالص، نرم و بسیار سنگین است و قابلیت چکش‌خواری و مفتول شدن آن از تمام فلزات بیشتر است طلا تنها فلز زرد رنگ است.

 

فلزات گروه IIB  

فلزات این گروه عبارتند از روی، کادمیم و جیوه.

روی در طبیعت به حالت آزاد وجود ندارد و معمولاً به‌صورت ترکیب یافت می‌شود روی را از طریق استخراج آن از سنگ معدنهایش به دست می آورند. قطب منفی بیشتر پیلهای الکتریکی را از روی می سازند.

مهمترین مصرف روی در تهیه آهن سفید (آهن گالوانیزه) است آهن سفید را از طریق فرو بردن ورقه‌های آهن در روی گداخته یا از طریق آبکاری الکتریکی به دست می آورند.

کادمیم فلزی سفید رنگ است که در طبیعت به‌صورت سولفید کادمیم (Cds) و جود دارد این فلز چون به سختی زنگ می زند برای حفظ آهن و فولاد به کار می رود.

جیوه معمولاً به حالت آ‎زاد در طبیعت یافت نمی‌شود. مهمترین سنگ معدن آن شنگرف نام دارد شنگرف را در مجاورت هوا حرارت می‌دهند، جیوه بخار شده در خارج از کوره به مایع تبدیل می‌شود بخارات جیوه زهر آگین هستند به همین علت بیشتر سعی می‌کنند استخراج این فلز از راه تجزیه الکتریکی صورت گیرد. تمام فلزها (به غیر از آهن، نیکل و پلاتین) در جیوه حل می‌شوند و آلیاژی به نام ملقمه تشکیل می‌دهند جیوه در وسایلی از قبیل ترموستر و دماسنج ودر دندانسازی برای ملقمه کردن آمالگام به کار می رود. از بخار جیوه برای چراغهای فلورسان استفاده می‌شود.

 

فلزات گروه III B

فلزات این گروه عبارتند از اسکاندیم، ایرتیم، لانتان و آکتینیم

اسکاندیم و ایتریم به یکدیگر خیلی شبیهند اسکاندیم فلزی به رنگ سفید نقره ای است این فلز عنصر نادری نیست ولی با این حال اطلاعات نسبتا کمی در مورد شیمی آن وجود دارد اتیریم دارای جلای نقره ای است این فلز تا دمای 400 درجه سانتی‌گراد درمقابل خوردگی مقاومت می‌کند.

بعداز لانتان چهارده عنصر دیگر وجود دارند که در قسمت پایین جدول تناوبی

نشان داده شده اند این گروه عناصر را که لانتان سردسته آنهاست. عناصر لانتانید می‌‌نامند. کلیه عناصر لانتانید فلزند این فلزات عبارتند از لانتان، سریم، پرازئودیمیم، نئودیمیم، پرومتیم، ساماریم، اورپیوم، گادولینیم، تربیم، دسپروزیم، هولمیم، اربیم، تولیم، ایتربیم و لوتسیم.

کلیه لانتانیدها به رنگ سفید نقره ای و بسیار واکنش پذیرند. ترکیبات این عناصر را مغناطیس وبه شدت رنگی هستند این عناصر به خاطر تشابه زیادی که از نظر شیمیایی دارند در طبیعت باهم یافت می‌شوند به جدا سازی این عناصر فوق العاده مشکل است وبرای این کار تبلور، مکرر جزء وفنون تبادل یون به کاربرده شده اند.

بعد از آکتینیم نیز چهارده عنصر دیگر وجود دارند که در قسمت پایین جدول تناوبی نشان داده شده اند این گروه عناصر را که سر دسته آن‌ها آکتینیم است عناصر اکتینید می نامند کلیه عناصر آکتینید فلزند این فلزات عبارتند از آکتینیم، توریم، پروتاکتینیم، اورانیم، نپتونیم، پلوترنیم، آمریسیم، کوریم، برکلیم، کالیفرنیم، اینشتینیم، فرمیم، مندلویویم، نوبلیم و لاورنسیم.

از این عناصر تنها آکتینیم، توریم و پروتاکتینیم و اورانیم در طبیعت یافت می‌شوند بقیه آن‌ها در آزمایشگاه سنتز می‌شوند.

لانتانیدها و آکتینیدها را عناصر واسطه داخلی می نامند.

فلزات گروه IV B

فلزات این گروه عبارتند از تیتانیم، زیر کونیم، وهافنیم.

تیتانیم فلزی نقره ای رنگ است که در انواع زیادی از کانیها یافت می‌شود رسانایی الکتریکی آ‎ن کم و مقاومت ویژه الکتریکی آن زیاد است تیتانیم از معدود فلزاتی است که می‌تواند به چند شکل بلور تشکیل دهد.

زیرکونیم فلزی به رنگ سفید نقره ای است این فلز استحکام زیادی ندارد ولی در برابر حرارت و خوردگی مقاوم است. زیرکونیم وهافنیم از نظر خواص فیزیکی و شیمیایی آن قدر به یکدیگر شبیه هستند که زمانی مخلوط این دو عنصر را یک عنصر تصور می کردند جدا کردن این دو عنصر از یکدیگر بسیار مشکل است.

 

فلزات گروه V B

فلزات این گروه عبارتند از وانادیم، نیوبیم و تانتال.

خصوصیات کلی شیمی این فلزات مشابه خصوصیاتی کلی فلزات گروه IV B  است.

وانادیم فلزی خاکستری رنگ با جلای نقره ای است که به‌عنوان عامل آلیاژ دهنده در فولادها استفاده می‌شود این فلز قابلیت مفتول شدن و استحکام کششی آلیاژ را بالا

می برد.

نیوبیم فلزی به رنگ سفید با ته رنگ زرد است این فلز دردماهای نزدیک به صفر مطلق همه مقاومت الکتریکی خود را از دست می دهد واز این جهت دارای اهمیت قابل ملاحظه ای است.

تانتال فلزی سفید رنگ وبراق شبیه پلاتین است این فلز تحت تاثیر مواد شیمیایی قرار نمی گیرد، قابلیت مفتول شدن آن زیاد است ودر دماهای بالا خواص مکانیکی خوبی دارد.

نیوبیم و تانتال که معمولاً در طبیعت باهم یافت می‌شوند، خواص فیزیکی و شیمیایی مشابهی دارند جدا کردن وتهیه این دو عنصر به‌صورت خیلی خالص بسیار مشکل است.

 

فلزات گروه VI B

فلزات این گروه عبارتند از کروم، مولیبدن، تنگستن

کلیه این فلزات سخت هستند ودر مقابل خوردگی مقاوم می‌باشند وبه‌صورت فلزات خالص و همچنین به‌صورت عوامل آلیاژ دهنده کاربردهای متنوعی دارند دراین گروه مولیبدن و تنگستن به طور قابل ملاحظه ای به یکدیگر شبیه هستند.

کروم فلزی براق وبه رنگ سفید با ته رنگ آبی است کورم همواره به وسیله یک لایه نازک اکسید کروم (Ca₂O₃) III حفاظت میشود (علت مقاومت آن در برابر خوردگی همین امر است) این فلز به‌صورت یک پوشش محافظ وتزئینی برای سایر فلزات به کار برده می‌شود در آلیاژهایی مانند فولاد زنگ نزن کروم برای مقاوم کردن جسم در برابر خوردگی مورد استفاده قرار می گیرد این فلز علاوه برترکیبات فلزی، ترکیبات نافلزی هم دارد مانند کروماتها.

تنگستن فلزی سخت خاکستری رنگ و سنگین است مولیبدن به رنگ سفید نقره ای است نقاط ذوب این دو فلز فوق العاده بالاست به همین علت از آن‌ها در مواردی که دماهای بالا مورد نیازند استفاده می‌شود مانند لامپهای پرتوایکس، لامپهای الکترون، کوره های الکتریکی رشته های لامپهای برق.

 

فلزات گروه VII B

فلزات این گروه عبارتند از منگنز، تکنسیم، ورنیم.

منگنز فلزی به رنگ سفید نقره ای است که از تمام عناصر این گروه مهمتر و فراوانتر است این فلز در برابر خوردگی بسیار مقاوم است وبه همین علت کاربرد اساسی آن به‌عنوان یک ماده افزودنی در فولادها می‌باشد منگنز در هوا به آسانی اکسید می‌شود این فلز درخواص شیمیایی شباهت کاملی به آهن دارد.

تکنسیم فلزی نقره ای رنگ است که در طبیعت یافت نمی‌شود این فلز تنها عنصر واسطه است که در آزمایشگاه سنتز می‌شود کلیه ایزوتوپهای تکنسیم رادیو اکتیو دارای نیم عمر نسبتا کوتاه می‌باشند.

رنیم فلزی سخت به رنگ سفید نقره ای است که  کاربردهایی در تکنولوژی دمای بالا دارد این فلز به مقدار کم در بسیاری از کانی ها یافت می‌شود.

 

فلزات گروهVIII B  

فلزات این گروه عبارتند از آهن، کبالت، نیکل، روتنیم، رودیم، پالادیم، اسمیم، ایریدیم و پلاتین.

آهن فلزی به رنگ خاکستری است که مهمترین و مفید ترین فلزها و پس از آلومینیم فراوانترین فلز قشر زمین می‌باشد ترکیبات این فلز در طبیعت بیشتر اکسید، سولفید، یا کربنات هستند آهن رااز همین ترکیبات استخراج می‌کنند. از مخلوط کردن آهن مذاب با فلزاتی مثل منگنز یاکرومو سپس جامد کردن آن، فولادها به دست می‌آیند که در صنعت استفاده فراوانی دارند چون نیز از مخلوط کردن آهن با کربن به

دست می‌آید و در تهیه فولاد از آن استفاده می‌شود.

کبالت فلزی سفید با ته رنگ صورتی است این فلز از آهن سخت تر است ودر خواص شیمیایی به نیکل شباهت دارد جز آنکه در اسیدها بهتر حل می‌شود و خیلی دیرتر با اکسیژن واکنش می دهد (اکسید می‌شود)

نیکل فلزی به رنگ سفید مایل به نقره ای با ته رنگ زرد است این فلز بسیار محکم صیقل پذیر و چکش خوار می‌باشد.

از کبالت و نیکل برای آبکاری فلزات وتهیه همجوشهای کروم و تنگستن استفاده می‌شود این دو فلز در تهیه بوته های آزمایشگاه و افزارهای بسیار محکم و همچنین در تهیه بعضی اقسام فولاد به کار می روند.

روتنیم، رودیم، پالادیم، اسمیم، ایریدیم، وپلاتین فلزاتی سنگین ودیرگداز هستند و میل ترکیبی کمی دارند این عناصر فلزاتی نسبتا نادر هستند وبه طور کلی در مقابل اثر مواد شیمیایی مقاومند این فلزات ازنظرظاهر فیزیکی و خواص مکانیکی کمی باهم اختلاف دارند. روتیم و اسمیم فلزاتی شکننده وخاکستری رنگ وبسیار سخت هستند رودیم و ایریدیم از نظر ظاهری سفید رنگ می‌باشند رودیم نسبتا نرم و  مفتول شدنی است درحالی که ایریدیم سخت و شکننده است پالادیم و پلاتین سفید رنگند، درخشندگی قابل ملاحظه ای دارند ونرمتر وچکش خوار تر از اسمیم، ایریدیم، رودیم و روتنیم، می‌باشند از نظر چکش‌خواری پالادیم و پلاتین مشابه نقره و طلا هستند و در جدول تناوبی مجاور آن‌ها قرار دارند.

 

جدول تناوبی

اهمیت جدول تناوبی برای یک شیمیدان به اندازه اهمیت نقشه برای یک توریست است. این جدول تمام خصوصیات شیمیایی و فیزیکی عناصر را به نظم درآورده است و عملاً از روی محل قرار گرفتن عناصر می‌توان به خصوصیات فیزیکی و شیمیایی آن‌ها پی برد.

ستونهای عمودی عناصر درجدول تناوبی، گروه یاخانواده نامیده می‌شوند در جدول تناوبی هجده ستونی، گروه اول سمت چپ مربوط به فلزات قلیایی است که نمونه  آشنای آن‌ها سدیم و پتاسیم می‌باشد دومین گروه جدول تناوبی مربوط به فلز ات قلیایی خاکی است که نمونه آشنای آنهامنیزیم و کلسیم می‌باشد.

ردیفهای افقی عناصر درجدول تناوبی، دوره نامیده می‌شوند جدول تناوبی می‌رساند که هریک از دوره های این جدول (به‌جز دوره اول که شامل هیدروژن و هلیم است) با یک فلز قلیایی شروع می‌شود به یک گاز نجیب ختم می گردد.

به طور کلی عناصر جدول برحسب خصوصیاتی از قبیل هدایت الکتریکی و جلا به سه دسته فلزات غیر فلزات و شبه فلزات تقسیم می‌شوند خواص فلزی در جدول تناوبی از بالا به پایین افزایش واز چپ به راست کاهش پیدا می‌کند برای نشان دادن نظام افقی، عناصر سومین تناوب، یعنی از سدیم تا آرگون را درنظر می گیریم سه عنصر اول دراین تناوب (سدیم، منیزیم، آلومینیم) فلزاتی با رسانایی الکتریکی بالا هستند بعد از این سه عنصر، یک شبه فلز یعنی سیلیسیم که یک نیمه رساناست وجود دارد چهار عنصر آخر که در سمت راست تناوب قرار دارند (فسفر، گوگرد، کلر) غیر فلز ورساناهای ضعیفی هستند نظام عمودی به وسیله گروه IV A نشان داده می‌شود از بالای گروه شروع می کنیم ابتدا غیر فلز کربن، سپس د و شبه فلز سیلیسیم و ژرمانیم وجود دارند دو عنصر آخر این گروه قلع و سرب هستند که خاصیت فلزی بارزی دارند.

تغییرخاصیت فلزی براساس موقعیت آن فلز در جدول تناوبی برخواص دیگر تاثیر می گذارد بسیاری از فلزات مانند آهن، سرب، روی ومس برای ما آشنا هستند اکثر عناصر فلز حدود 16 عنصر غیر فلز و کمتر از 10 عنصر شبه فلز هستند.